sobota, 30 maja 2015

Karpacka Troja.

Jest takie miejsce w Europie, które nazywane jest " Karpacką Troją". Znajduje się w Trzcinicy koło Jasła, w południowo-wschodniej Polsce. Jest to obiekt o szczególnej wartości historycznej i kulturowej położonej tuż nad doliną rzeki Ropy, na wzgórzu posiadającym z trzech stron wyjątkowo strome stoki. Ze względu na istniejące tu, sztucznie uformowane, wysokie nasypy ziemne, od wieków nazywane jest "Wałami królewskimi".


W początkach epoki brązu zbudowano tu osadę warowną z bramą od strony wysoczyzny. Gród broniony był wałem drewniano-ziemnym z palisadą, fosą, palisadą i samą stromizną stoków. Mieszkała w niej ludność grupy pleszowskiej kultury mierzanowickiej z 2100-1650 p.n.Ch., pozostająca pod silnymi wpływami zakarpackimi. Lepiła ona doskonałej jakości naczynia gliniane zdobione odciskami sznura, żłobkami, małymi guzkami i żeberkami. Mieszkańcy osady zajmowali się rolnictwem, hodowlą, myślistwem, rybołówstwem, tkactwem, obróbką surowców kamiennych.                                                                                 Potem w latach 1650-1350 p.n.Ch. żyła tu zakarpacka ludność kultury Otomani-Fuzesabony o bardzo wysokim poziomie cywilizacyjnym. Zbudowała ona drogę i bramę wjazdową do grodu, przebudowała i wzmocniła obwarowania, a po ich pożarze odbudowała fortyfikacje i powiększyła osadę dobudowując podgrodzie, zabezpieczone od strony najłatwiejszego dostępu rzędem palisady i fosą. W tym czasie spotkały się tu oddziaływania kulturowe idące od strony wielkich cywilizacji basenu Morza Śródziemnego i od strony północy znad Bałtyku. Było tu wówczas ważne pradziejowe centrum kulturotwórcze. Ludność ta była pośrednikiem w przekazywaniu impulsów kulturowych świata egejsko-anatolijskiego na północ. Wyróżniała się wysokim poziomem rozwoju społeczno-gospodarczego, tworzyła wielkie kompleksy osadnicze o wyraźnej hierarchizacji, z centralnie położonymi grodami, niekiedy zbudowanymi regularnie i planowo. Mieszkano w domach o konstrukcji słupowej lub zrębowej. Wysoki poziom osiągnęła w metalurgii brązu i złota. W osadach znajdowały się liczne warsztaty produkcyjne. Gromadzono tam wielkie bogactwa w postaci biżuterii ze złota, wyrobów z brązu, bursztynu, paciorków z fajansu, broni i różnorodnych wyrobów z kości i rogu. Doskonale wykonana ceramika zdobiona była ornamentem guzowym, spiralnym i kanelowaniem. Obok arystokracji wyodrębnioną warstwę tworzyli wojownicy i niewolnicy. Zajmowano się głównie uprawą roli, hodowlą, a także łowiectwem i rybołówstwem oraz dalekosiężnym handlem. Groby były bardzo bogato wyposażane.


            W okresie wczesnego średniowiecza (780-103 r.n.e.) znajdował się tu potężny,wieloczłonowy gród, centralny ośrodek jednego z plemion zamieszkujących w tym czasie Małopolskę. Jego budowa wymagała ogromnego nakładu pracy i wysokiego poziomu myśli inżynieryjnej budowniczych. Wały miały łącznie długość ponad 1250 m. Otoczony był kilkoma osadami otwartymi. Zamieszkiwano wówczas w chatach zrębowych i półziemiankach.
Zniszczenie grodu w wyniku gwałtownego pożaru wydaje się najbardziej prawdopodobne w 1031 r., u schyłku rządów Mieszka II, lub w okresie wewnętrznych zaburzeń na terenie Polski w latach 1034-1039.
Karpacka Troja składa się z terenu grodziska "Wały Królewskie" oraz obszaru u jego podnóża, zwanego parkiem archeologicznym. Na grodzisku zrekonstruowane są fragmenty wałów obronnych i domostwa. Można tu obejrzeć 9 odcinków wałów obronnych, w tym fragment obwarowań, drogę i bramę oraz dwa domy z początków epoki brązu, a także bramę średniowieczną, 4 chaty słowiańskie, czynne źródło z X w. i miejsce ukrycia skarbu.















W parku archeologicznym zbudowane zostały wioski z początków epoki brązu i wczesnego średniowiecza. Zrekonstruowana została wioska kultury Otomani-Fuzesabony sprzed 3,5 tys. lat oraz wioska słowiańska z IX w., wszystkie według technologii stosowanej w pradziejach.














W pawilonie wystawowym mieści  się ekspozycja muzealna, wszystkie prezentowane tu eksponaty zostały odkryte w trakcie badań wykopaliskowych grodziska. Znaleziono duże ilości glinianych naczyń oraz inne wyroby z ceramiki. Odkryto liczne wyroby kościane i rogowe, kamienne i krzemienne, unikalne zabytki z brązu i żelaza. Odkryto przedmioty kultu, wytwory sztuki pradziejowej, narzędzia, broń i ozdoby. Niezwykle cenny okazał się srebrny skarb wczesnośredniowieczny, składający się z monet, różnego rodzaju ozdób, kawałków srebra i unikatowego okucia pochwy miecza - wielkiego dzieła sztuki wczesnośredniowiecznej.


Można tu także obejrzeć sceny z codziennego życia mieszkańców grodziska.